NFT Nasıl Yapılır ve Satılır?

Dijitalleşmenin içine dahil edilmeyen bir alan neredeyse kalmamıştır. Dijitalleşme etrafında gelişenlerden biri de son yıllarda oldukça popüler hâle gelen sanat ürünlerinin ve koleksiyonların dijital alanda sertifikalanmasıdır. Dijital sertifikalama yani NFT, internet ortamı içinde alınan bir şeyin güvenli bir şekilde korunmasını sağlayan ve telif haklarını gözeten bir sistem sağlar. Bu yönüyle birçok kişinin ilgi odağı hâline gelir. Kripto paralara oldukça benzeyen yapıları olan NFT’nin temel özellikleri bakımından ise onlardan ayrılan farklılıkları vardır. Bu nedenle kripto para ile NFT’yi karıştırmamak gerekir. NFT somut ya da soyut eserlerle milyon dolarlara yakın satış yapabilme fırsatı sunmasıyla tüm dünyada merak edilen; nasıl yapıldığı ve satıldığı sorgulanan bir şey hâline gelmiştir.

Yazı içinde şu başlıkları takip ederek NFT’ye dair merak ettiğiniz noktaları keşfedebileceksiniz:

• NFT nedir? Nasıl ortaya çıkmıştır?
• NFT ile kripto paralar arasındaki fark nedir?
• NFT nasıl yapılır?
• NFT nasıl alınır ve satılır? NFT alıp satmak güvenli midir?
• NFT teknolojileri neden önemlidir?

NFT Nedir?

Açılımı Non-Fungible Token olan NFT, Türkçe karşılıyla Takas Edilemez Jeton anlamına gelir. İlk olarak 2012-2013 yıllarında fikrin temellerini oluşturan kripto paralardaki renkli madeni paralar öne çıkar. Bir varlığın sahibi olduğunu kanıtlamak için bu paralar kullanılır. 2014 yılında ise Robert Dermody ve arkadaşları tarafından Counterparty isimli Bitcoin blok zinciri üzerine kurulu finansal bir web sitesi açılır. Bu web site kripto paraların gelişiminde önemli bir katkı sağlamış, birçok fikrin oluşmasına öncülük etmiştir. 2018-2021 yılları arasında Opensea’nin açılmasıyla kripto dünyasına olan alışkanlık bu defa farklı bir düzlemde öne çıkacaktır. Sanat eserleri, koleksiyonlar, gifler, popüler olmuş görseller somut ya da soyut olmasına bakılmaksızın dijital alanda NFT olarak öne çıkar ve insanlar bunları satın alıp ardından satarak ciddi paralar elde edebilir.

NFT ile kripto paralar arasındaki fark nedir?

Genellikle NFT üzerine düşünüldüğünde akla kripto paralar gelebilir. İkisinin aynı şey olduğu düşünülür. Sonuçta tek başına bir anlam ifade etmeyen şeyin dijital alanda bir değerinin olması kripto para dünyasıyla insanlara alıştırılmıştır. NFT’lerde ise durum daha farklıdır. NFT ile kripto paraların temel farklılıklarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Kripto paralar yalnızca ekonomik değere sahipken NFT’lerin hem ekonomik hem de ekonomik olmayan bir değeri vardır. Örneğin bir sanat eserinin NFT’si aynı zamanda sanatsal bir değere de sahiptir. NFT’ye sahip olan kişi için farklı bir anlam ifade eder.
• Bir kripto para satın aldığınızda al-sat yapma durumunda bu paranın değeri ekonomik nedenlere bağlı olacağı için aldığınız fiyattan daha düşük bir fiyata satabilme ihtimaliniz yüksektir. NFT’de ise kâr elde etme şansınız vardır, çünkü insanlar yalnızca gelir elde etme motivasyonu içinde değildir.

NFT Nasıl Yapılır?

NFT’ye olan ilginin artmasının bir sonucu olarak insanlarda NFT oluşturmaya dair bir istek gelişmiştir. Bu istekle birlikte NFT’lerin nasıl yapıldığı ve NFT satış sürecinin nasıl gerçekleştiği merak edilir. Öncelikle bu iş üzerine yoğun bir şekilde çalışmak istiyorsanız bilmeniz gereken bazı adımlar vardır. Bu adımları fark edebilmek için aşağıdaki yedi maddeyi takip ederek NFT oluşturmaya dair fikir edinebilirsiniz:

1. Hangi alanda NFT yapmak istediğinize karar verin.

NFT’ler yalnızca görüntü olarak değil; ses, video veya gif şeklinde de öne çıkabilen ürünlerdir. Bu yönüyle NFT yapabileceğiniz geniş bir alanın olduğunu düşünebilirsiniz. Yapacağınız şeyin dijital alanda ilgi çekebilmesi, insanlarda alma motivasyonu oluşturabilmesi ve sergilenebilir olması önemlidir. 

NFT oluşturmak bir noktada yetenek de gerektirir. İlginizi çeken bir alanda bir çalışma üzerine yoğunlaşmanız iyi olabilir. Tek başınıza NFT üretim sürecinde olmanıza temel olarak gerek yoktur. Farklı alanlardan insanlarla bir araya gelerek de NFT oluşturabilirsiniz. Ayrıca outsource yaparak yani dışarıdan bu konuda yetkin olan insanları maddi açıdan destekleyerek de NFT oluşturabilirsiniz. Ardından onların oluşturduğu NFT için pazarlama süreçlerini siz yönetebilirsiniz. Bu kıstaslara göre daha önce herhangi bir yerde yayımlanmamış ve özgün olması şartıyla hangi alanda NFT yapmak istediğinize karar verebilirsiniz.

2. NFT alımı ve satımı için para biriminizi belirleyin.

NFT alım ve satımı yapılırken normal paralar kullanılmaz. Blok zincir teknolojilerinin geliştirdiği kripto paralar aracılığıyla NFT alınabilir ya da satılabilir. Bu kripto paralar arasında Ethereum, Solona ve Flow gibi kripto para birimleri vardır. Bunlardan birini NFT oluşturma ve satma süreciniz için seçebilirsiniz. Seçeceğiniz kripto paraların NFT satacağınız platformla uyumlu olmasına bu noktada dikkat edebilirsiniz.

3. Dijital cüzdan oluşturun.

NFT alım ve satımı yapmak için belirlediğiniz kripto para biriminin ardından bunları depolayacağınız bir dijital cüzdana ihtiyacınız vardır. Hızlı ve güvenli bir satış süreci dijital cüzdanlar aracılığıyla sağlanır. NFT’ler için kullanılan dijital cüzdanlar arasında ise MetaMask, Coinbase Wallet ve Ledger Nano X vardır. Bu cüzdanlar kripto para birimlerini destekler.

4. NFT platformlardan birini seçin.

NFT’nizi pazarlayabileceğiniz birden fazla platform vardır. Bu platformlardan birini seçerek oluşturduğunuz NFT’yi sergileyebilirsiniz. Bazı NFT platformları şunlardır:

• OpenSea: 2017 yılından beri Ethereum destekli alım satım yapılmasına olanak sağlayan OpenSea, şimdiye kadar yaklaşık 2 milyondan fazla NFT koleksiyonu listelemiştir. Temmuz 2022 itibariyle kripto paralardan biri olan Solona’yı da bünyesinde alım satım yapılırken kullanılması için dahil etmiştir.
• Solanart: Solona kripto para birimiyle NFT’lerin alınmasına ve satılmasına olanak sağlayan bu platform, kullanıcılar arasında hızlıca alışılabilecek bir arayüze sahiptir.
• Kripto değiştirme noktaları: Birçok kripto para birimi değiştirme noktası NFT oluşumunu ve doğrudan oradan satılmasını destekler. Ayrıca bir siteye kaydolmanızı gerekli kılmaz. Böyle bir sisteme sahip olan kripto para sitelerinden Binance örnek gösterilebilir.

5. Sanat eserinizi yükleyin.

NFT için var olan sitelerden birini seçip yükleme işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz. Bu işlemler esnasında; yalnızca tek bir kopyasının olmasını istediğinizi, kripto para birimini ve eserin adını ve esere dair detaylı açıklamaları sistem içinde doldurmanız gerekecektir. Ayrıca bu aşamada NFT’nizin orijinal olduğunu doğrulamak için mintleme işlemi de yapmalısınız. Bunun için belirlediğiniz kripto paraya göre bir işlem bedeli ödersiniz. NFT’niz satılırsa bu bedeli NFT’yi alan kişiye ödeterek alma şansınız vardır. İlgi çekici ve açıklayıcı bir şekilde NFT’yi yüklediğiniz öne çıkmanızda önemli bir etki oluşturacaktır. 

6. Satış listesine ekleyin.

NFT oluşturma ve yükleme süreci, NFT’nizi yalnızca galeride sergilenen bir şey olarak öne çıkaracak bir süreçtir. Sistem içinde bu eserin satılmasını talep etmediğiniz sürece böyle kalır. Satış listesine eklenmesini istediğinizde sanat eseriniz satış için sergilenen listelere geçirilir.

7. NFT’lerinize dair bir portfolyo oluşturun.

NFT oluşturmayı bir işe dönüştürmek istiyorsanız daha detaylı bir çalışma süreci içinde olmalısınız. Bu da NFT’ler için oluşturacağınız portfolyo aracılığıyla gerçekleşebilir. Birçok kişi sizin oluşturduğunuz NFT’leri farklı alanlarda görerek ilgi çekici bulabilir. Örneğin portfolyonuzu sosyal medyalarda sergilerseniz oradan asıl bağlantıya yönlendirme yaparak satış işlemlerini hızlandırabilirsiniz. Kimi zaman bazı markalar kendilerine ait NFT’ler oluşturma motivasyonu içinde olabilir. Portfolyonuza ve yeteneğinize ikna olduklarında sizden NFT oluşturmaya dair bir proje süreci talep edebilirler. Bu gibi birçok açıdan fırsatları portfolyo oluşturarak yakalayabilirsiniz.

NFT Nasıl Alınır ve Satılır?

İnsanlarda NFT satın almaya dair hem ekonomik hem de NFT’nin değeri açısından birçok farklı dinamikle motivasyon oluşabilir. NFT satın alma süreci ise oluşturma sürecine benzer bir şekilde ilk olarak dijital cüzdana sahip olunması, ardından bu cüzdan içinde NFT alınabilecek kripto paranın yer almasını gerektirir. NFT’nin satıldığı platformun desteklediği kripto parayla cüzdanınızdaki kripto para uyumlu olmalıdır. Genellikle bu para birimi Ether’dir. NFT’leri satın almak için açık artırma sürecinin gerçekleşmesini beklemelisiniz. O anda NFT’yi rakipleriniz arasından sıyrılarak satın almanız gerekecektir. 

NFT satma ise yayınladığınız platformlarda NFT’nizi ekleyip ardından satış listesine alma sürecinden sonra gerçekleşir. Burada NFT için bazı detaylar vermelisiniz. Örneğin açık artırma ile mi satılacağı yoksa direkt satılık mı olduğu kısmı önemlidir. Bunu belirledikten sonra gelen teklifleri değerlendirerek satıp satmayacağınıza karar verebilirsiniz. Kabul ettiğiniz bir tekliften sonra satma işlemi de gerçekleşmiş olur. NFT alım ve satım süreci web 3 teknolojileri aracılığıyla gerçekleştiği için güvenli bir süreçtir. NFT’nizin takip edilmesi, çoğaltılması ya da sizden habersiz satılması gibi durumlar gerçekleşmez.

NFT Teknolojileri Neden Önemlidir?

Tüm dünyayı bir anda etkisi altına alan NFT teknolojileri birçok açıdan önemli bir noktada durur. Sanatçıların, koleksiyonerlerin, müzisyenlerin ve video geliştiricilerin yapmış oldukları şeyin değeri NFT teknolojileri aracılığıyla büyük ölçüde karşılanır. Sanatçı olmak önceden çok az bir maddi değer elde edilmesini sağlıyorken şimdi NFT aracılığıyla daha farklı bir düzleme taşınır. İnsanlarda sanata dair motivasyon da artar. Ayrıca insanların somut olarak çok sevdikleri eserleri NFT’ler aracılığıyla dijital alanda görmeleri, onlara bu şekilde sahip olabilmeleri, olumlu bir motivasyon oluşumuna katkı sağlamıştır.

Disiplinler arası çalışmalar NFT aracılığıyla daha da desteklenmeye başlanmıştır. Bu çalışmalarda NFT maddi olarak bir fon görevi görebilir. İnsanlar bir araya gelip farklı alanlardan ortak bir değer için çalıştığında, buna vakit ayırdığında ve karşılığını güzel bir şekilde aldıklarında bu gibi çalışmaların sayısının artacağını öngörmek de mümkündür. NFT teknolojileri tam olarak bu şekilde yapılanan bir sektörünün oluşması açısından önemli bir yerde durur.

NFT’ler Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

NFT’lerin genel mantığını anlamak kolaydır, fakat bazı noktalarda insanların aklına sorular gelebilir. NFT’lerin oluşumuna, yapısına ve özelliklerine dair bu sorular her ne kadar genel başlıklarda işlenmiyor olsa da önemlidir. 

• NFT’lerin fiyatları neden yüksektir?

NFT’nin maddi değerinin neden bu kadar yüksek olduğunu anlamak için şu örnek üzerinden gidilebilir: Leonardo Da Vinci’nin Mona Lisa adlı tablosunun birçok kopyası vardır. Fakat orijinal tablo bir tanedir. Ayrıca bu çok korunaklı bir alanda ziyaretçilere sergilenir. NFT’ler de dijital alanda orijinal olan eserlerdir. Kullanım alanlarına, nadirliğine ve sanatsal yapısına göre NFT’ler fiyatlar açısından değişkenlik gösterebilir. Tabii burada bir diğer etken de ekonomik nedenlerdir. İnsanlar NFT’leri sanatsal açıdan değil al-sat yaparak gelir elde etmek açısından da kullanabilir. Bu yönüyle ticari bir tarafının olduğunun da düşünülmesi fiyatların yüksekliği konusunda fikir oluşturacaktır.

• NFT oluşturmak ücretli midir?

NFT oluşturmak ücretli değildir. Platformlar aracılığıyla NFT oluşturabilir ve bunları sergileyebilirsiniz. Fakat NFT satmak ücretlidir. Satış listesine ekleyeceğiniz NFT’ler için işlem bedeli ödemeniz beklenir.

• Hangi formatta NFT oluşturulmalıdır?

Video, fotoğraf ya da animasyon gibi birçok farklı türde NFT oluşturulabilir. Aynı zamanda bu türlere dair formatlar da vardır. Örneğin bir görüntü yüklenecekse bu görüntünün JPEG mi olacağı yoksa PNG şeklinde mi olması gerektiği NFT yüklemeyi isteyenler tarafından merak edilen noktalardır. Hangi formatta NFT oluşturmanız gerektiğini yükleyeceğiniz web sitesi içinde görebilirsiniz. Orada size desteklenen formatlar dosya yükleme kısmında çıkacaktır. NFT için çıktı almadan önce bu formatlara bakabilirsiniz. Ardından uygun şekilde çıktı alarak NFT yükleme işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.

• NFT’ler telif haklarıyla korunur mu?

NFT oluşturduktan ve yükledikten sonra merak edilen sorulardan biri de bu NFT’nin nasıl korunacağına yöneliktir. Telif hakları çerçevesinde sizin NFT’nizin kopyalanmamasına yönelik bir çalışma yürütülür. Aynı zamanda telif hakkı her zaman NFT oluşturan kişiye ait olacaktır. Satın alınsa da NFT’nin sanatsal değeri sizin tarafınıza geçmez.

• NFT’leri bir yatırım aracı olarak kullanmak doğru mudur?

Fiziksel bir sanat eserini satın almak gibi bir yerden düşünüldüğünde NFT yatırımı da benzer bir şeydir. Yalnızca dijital ortamda gerçekleşir ve somut olarak görülemez. Bu dijital sanat eserlerini satın alıp bünyenizde tutmak yatırım aracı olarak öne çıkmaz. Sizin koleksiyon şeklinde biriktirmenizle ilgili gerçekleşen bir süreçtir. Fakat NFT’yi bir yatırım aracı olarak kullanmak istiyorsanız; NFT’nin değeri, kimlere hitap ettiği ve yaratıcısı önemli kriterler olabilir. Bu yatırımın iyi bir yatırım olup olmadığı değişkendir, yalnızca temel olarak piyasayı takip edip yatırımın olumlu sonuç verip vermeyeceğini öngörebilmek önemlidir.

• NFT alımı yaparken orijinal eserler olduğu nasıl anlaşılır?

NFT’lerin satış listesi içinde orijinalliğine yönelik soru işaretleri olabilir. Bu önemli bir noktadır. Orijinal olmayan bir esere ciddi ücretler ödemeyi kimse istemez. NFT platformları ise insanların bu konuda herhangi bir kaygısının olmaması için doğrulama yöntemleri geliştirmiştir. NFT oluşturulup yüklendikten sonra yükleyen sanatçı ve NFT için kontroller sağlanır. Ardından listeye eklenerek yayımlanır.

• NFT’ler dijital alandaki çalışmaları ne açıdan destekler?

NFT’ler her ne kadar sanatsal değeri açısından ve ekonomik kazanç açısından öne çıkıyor olsa da dijital sanatçıları telif hakkı ile desteklemesi noktasında oldukça etkilidir. Sertifikasyon sürecini iyi bir şekilde yönettiği için birçok sanatçı eserlerini satma amacı gütmese bile bu süreç içinde yer almaya dair motivasyon kazanır. Bu sayede eserlerinin kopyalanmasının ve çalınmasının önüne geçen koruyucu bir sistem içinde yayın yapar.

• NFT’ler satış yapılmadan önce nasıl saklanır?

NFT’lerin bir dosya içinde saklanarak tutulması gerekir. Bunun için kullanılan sistemlerden birisi maliyet açısından da daha uygun olduğu için IPFS’dir. IPFS, dağıtık bir dosya saklama sistemidir. Bu sistem içinde dosya yüklenir ve parçalara ayrılarak bazı noktalar içinde şifrelenir. Ardından bu işlem blok zinciri sistemine kaydedilerek kanıtlanır. Böylece ilgili dosyaya satın almadan ulaşılmasının önüne geçilir.

• NFT ve kripto para teknolojileri geleceği nasıl etkileyecek?

NFT’ler ve kripto paralar gelecekte büyük bir alanda etkili olacaktır. Web3 teknolojilerinin içinde yer alan bu teknolojiler, birbirlerini etkileyerek daha da gelişecektir. Özellikle iş alanları açısından dünyanın daha çok bu noktaya yatırım yapacağını öngörmek mümkündür. Bunun yanı sıra gündelik hayatta da NFT’lerin yer alması beklenir. Herhangi bir alım işlemi yapıldığında alınan şeye dair belgeyi NFT olarak görebilmek mümkün olacaktır. Bu sayede belgelerdeki güvenirlik de artar. Herhangi bir kopyalanma ya da çalınıp değiştirilme gibi durumların önüne geçilir. Devletlerin NFT teknolojilerini kullanarak birçok işlemde tarafları koruma altına almasını sağlaması gelecekte öngörülen kullanım alanlarından biridir.