Tevkifat Nedir? Tevkifat Nasıl Hesaplanır?

Kendinize ait ya da ortaklarınızla bir araya gelip şirket açtıktan sonra şirketin yürütülme biçimlerine göre merak ettiğiniz noktalar olabilir. Bunların en başında anayasanın 73. Maddesi gereğince uygulanan vergilendirme faaliyetleri gelebilir. Vergilendirme faaliyetleri arasında yer alan tevkifat uygulamaları 1926 yılından itibaren Türkiye’de yapılmaktadır. Siz de bu uygulama gereğince yaptığınız her işi bildirerek faturalandırabilirsiniz. Normal faturalandırmadan farklı olarak tevkifat uygulamalarında alıcı ve satıcı arasında vergi ödemeye dair bir bölüşme gerçekleşir. Bu bölüştürmelerin nasıl olacağı ise tevkifat oranları baz alınarak gerçekleşir. Tevkifat kavramı bu noktada, fatura kesme esnasında ne kadar vergi ödeneceğinin ifade edilmesi için kullanılır. Sektörden sektöre tevkifat oranları değiştiği için kendi alanınıza giren oranlara özel olarak bakmalısınız. Farklı sektörlerde iş geliştiriyorsanız her tevkifatlı fatura kesiminde ne kadar kesinti olacağını kontrol etmeniz gerekecektir. 

Yazı içinde şu başlıklar çerçevesinde tevkifatta dair detaylı bilgiler verilecektir:

• Tevkifat nedir?
• Kaç farklı tevkifat vardır?
• KDV tevkifattı nedir?
• Gelir vergisi tevkifattı nedir?
• Tevkifat oranları nedir?
• Tevkifat nasıl hesaplanır?
• Tevkifatlı fatura nasıl oluşturulur?

Tevkifat Nedir?

Kelime anlamı onlara “kesinti” anlamına gelen tevkifat, faturalandırma işlemlerinde kullanılan bir kavramdır. Aynı zamanda devletin yapılan alışveriş esnasında alıcıdan pay almasını da ifade eder. Fakat bu pay alma süreci yalnızca alıcıdan değil satıcıdan da alarak gerçekleşecektir. Bu sayede devlet vergilerle sunduğu hizmetleri ilerletmek ve geliştirmek için fon toplamış olur.

Kaç Farklı Tevkifat Vardır?

Vergi tevkifattı iki farklı şekilde gerçekleşir. Hâlihazırda yapılan işlere dair ödemelerin gerçekleştiği vergilendirme vardır, buna Katma Değer Vergisi (KDV) denir. Aynı zamanda belirli aralıklarda gelirinize yönelik bir tevkifat uygulanır. Bu uygulamaya gelir vergisi tevkifattı denir. Bunları daha yakından tanımak için aşağıdaki iki başlığı takip edebilirsiniz:

KDV tevkifattı nedir?

KDV, satıcının ödediği ana paranın bir kısmının düşülerek vergi dairesine ödeme yapılması ile gerçekleşen vergidir. KDV tevkifattı ise bu ücretlendirmenin alıcı ve satıcıya bölüştürülmesidir. Alıcı satıcıya ödeme yaptıktan sonra bu para üzerinden KDV hesaplanarak bölüştürülür ve vergi dairesine ödeme yapılmış olur. KDV tevkifattında satılan malın hizmet ya da ürün olmasına göre değişkenlik gösteren bir oran vardır. Bu tevkifat devlete yapılan bir ödeme olduğu için yaptığınız işlemler güvence altına alınır, herhangi bir usulsüzlük gerçekleşmemiş olur.

Gelir vergisi tevkifattı nedir?

Gelir Vergisi Kanunu kapsamında 94. Maddede gelir vergisine ilişkin noktalar yer alır. Burada gelir elde edilen çeşitler ve oranlara göre bir hesaplamaya gidilerek gelir vergisi hesaplanır. Bu oranlara Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinden ulaşabilirsiniz. Gelir vergisi tevkifattı ise gelir arttıkça oranların değişmemesiyle devlete bu gelir üzerinden vergi ödemesi yapılmasını ifade eder.

Tevkifat Oranları Nedir?

Hizmet verdiğiniz ya da ürün satışı yaptığınız sektöre göre Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmiş olan tevkifat oranları vardır. Bu oranlara uygun olarak kesinti yapmanız gerekir. Oranlar zaman içinde güncellenebilir. Son hâline buradan ulaşabilirsiniz. Genel olarak tevkifat oranlarını şu şekilde ifade etmek mümkündür:

• Yapım işleri hizmetleri %30 
• Danışmanlık hizmetleri %90 
• Taşıtlara yönelik tadilat hizmetleri %50 
• Yemek ve organizasyon hizmetleri %50 
• İşgücünü temin etmeye yönelik hizmetler %90 
• Yapı denetim hizmetleri %90 
• Tekstil ve konfeksiyon işleri ve bu işlere yönelik gerçekleşen pazarlama hizmetleri %50 
• Turistik mağazalara müşteri bulma hizmetleri %90 
• Spor kulüplerinin işlemleri %90 
• Çevre, bahçe bakım ve temizlik hizmetleri %70 
• Servis taşımacılığı %50 
• Baskı ve basım hizmetleri %50 
• Orman işletme müdürlüklerine verilen hizmetler %50 
• Basın hizmetleri %50 
• Külçe metal teslimleri %70 
• Hurda %90 ve bakır, çinko ve alüminyum tesliminde %70 
• Metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam hurda ve atıklardan elde edilen hammadde tesliminde %90 
• Pamuk, tiftik, yün, ham post ve deri tesliminde %90

Tevkifat Nasıl Hesaplanır?

Bir şirket kurdunuz ve pazarlamak istediğiniz ürünleri alıcılara ulaştırmak istiyorsanız. Bu süreçten sonra alıcı ürününüzü aldığında size bir ödeme yapacaktır. Tevkifat hesaplaması yaparken hem tevkifat oranlarına dikkat etmeli hem de yalnızca KDV üzerinden değil GV üzerinden de bir hesaplama yapmalısınız. 5/10’dan 9/10’a kadar değişen yüzdelerde tevkifat oranları vardır. Bu oranları sektörünüze göre belirleyerek tevkifat hesaplaması yapabilirsiniz.

Tevkifat hesaplama şu örnekteki gibi gerçekleşir:

100TL net ücret talep edildiği bir hizmet aldığınızı düşünün. Bu net ücret üzerinden KDV ve GV oranları hesaplanacaktır. KDV oranı %18’dir. Yani 100 TL’nin %18’i 18 TL olduğu için KDV tutarı da bu ücret olacaktır. KDV tutarına uygulanması gereken tevkifat oranının 5/10 olduğu bir senaryoda 9 TL alıcı, 9 TL de satıcı ödeme yapmış olur. İşlem sonrasında satıcı için toplam fatura 109 TL olmuştur.

Tevkifatlı Fatura Nasıl Oluşturulur?

Tevkifatlı faturanın nasıl hesaplandığını öğrendikten sonra merak edilen sorulardan biri de bu faturanın nasıl oluşturulacağına yöneliktir. Aslında bu hesaplama sistem tarafından otomatik olarak uygulanır. Fatura oluşturma sayfasında tüm boşlukları doldurduktan sonra “+” simgesine tıklayarak sektörünüze uygun olacak şekilde tevkifat oranlarından birini seçebilirsiniz. Tevkifat otomatik olarak hesaplanarak KDV tutarından çıkarılacaktır. Bu sayede tevkifatlı fatura oluşturmayı gerçekleştirirsiniz.