SWOT Analizi Nedir? SWOT Analizi Örnekleri

Şirketler veya kâr amacı gütmeyen gruplar için ilerleme önemli bir noktada yer alır. Grupların hâlihazırda ne durumda olduklarına, bu durumun onlara nasıl bir katkı sağladığına ve ileride daha iyi nasıl bir yol izlenebileceğine dair bir fikir oluşturmaları ise elzemdir. Tüm bunlardan yola çıkarak hazırlanmış bir kavram olan SWOT, Türkçe karşılığıyla GZFT, şirketlerin güçlü ve zayıf yönlerini ve şu anda sahip olduğu fırsatları ve tehditleri ifade eder. SWOT analizi ise bunların değerlendirilmesiyle ortaya bir sonuç çıkarır. Bu sonuç aracılığıyla şirket; kendini daha kapsamlı bir şekilde fark edebilir ve yeni bir yol haritası çizme noktasında adımlar atabilir. Bir araştırmada SWOT analizinin, grupların hayatta kalmalarında ve bulundukları döneme ayak uydurmalarında önemli bir yerde durduğu öne sürülerek desteklenir.

Böylesine gerekli ve önemli olan SWOT analizi şu başlıklar çerçevesinde detaylı bir şekilde anlatılacaktır:

• SWOT nedir?
• SWOT’un açılımı nedir?
• SWOT analizi ne amaçla kullanılır?
• SWOT analizi nasıl yapılır?
• SWOT analizi örnekleri nelerdir?
• SWOT analizinin avantajları nelerdir?

SWOT Nedir?

SWOT, tarihsel olarak 1960’lı yıllarda Albert Humphrey ve ekibi tarafından şirketlerin uzun süreli plan yapmalarını sağlamak için Stanford Üniversitesinde geliştirilen bir kavramdır. Bu kavramdaki açılım; güçlü yanlar (strengths), zayıf yanlar (weaknesses), fırsatlar (opportunities) ve tehditler (threats) şeklindedir. SWOT analizi ise bu kavramın formüle edilerek örgütlere uygulanmasıyla gerçekleşir. Açılımdaki maddelerin geniş bir perspektiften ele alınması sağlanır. Mevcut durum ve olası fırsatlar değerlendirilmek için örgüte sunulur.

SWOT analizi kimler içindir ve ne amaçla kullanılır?

SWOT analizinin kullanım amacı örgütten örgüte değişkenlik gösterebilir. Yalnızca şirketler için değil proje geliştiren ve kâr amacı gütmeyen girişimler için de oldukça faydalıdır. Bu yönüyle sosyal sorumluluk alanında aktif olarak devam eden dernekler için de SWOT analizi kullanılabilir. Kullanıldığı alanlar değişkenlik gösterse de amaçlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Örgütün şu andaki dünyayla uyumuna dair çıktı vermek
• Gelişmelerle uyum sağlamasına yönelik plana aracılık etmek
• Daha uzun periyotlarda değerlendirme yapabilmek
• Örgütün geliştirmesi gereken noktaları keşfetmek
• Hâlihazırda sahip olunan güçlü yönleri keşfederek bunları daha da geliştirmeye yönelik eylemler planlamak
• Örgüte entegre edilebilecek potansiyel fırsatları keşfetmek

SWOT Analizi Nasıl Yapılır?

SWOT analizinin örgütler ve şirketler için önemli bir yerde durması onun nasıl yapılacağına dair soruyu da beraberinde getirir. Öncelikle SWOT analizini matematiksel bir formül gibi düşünmeyin. Bu çok kapsamlı bir değerlendirme de olabilir, daha kısıtlı bir alanda da gerçekleşebilir. Tamamen sizin isteğinize göre şekillenir. Kapsamını belirledikten sonra aşağıdaki yedi adımı izleyerek SWOT analizi yapabilirsiniz:

1. Grup dışından geri bildirimleri toplayın

Şirketinize ya da örgütünüze dair geri bildirimleri toplayarak başlayabilirsiniz. Özellikle bunu ölçme araçlarıyla yapabilirsiniz. Nicel olarak çok seçenekli cevapları işaretleyebilecekleri bir form gönderebilir ya da daha açık uçlu sorular sorarak nitel noktaları yakalayabilirsiniz. SWOT analizi için bir ekip kurduysanız nitel cevaplar için alan açmanız etkili olabilir. İnsanlar sizin fark etmediğiniz ve şıklara yazmadığınız noktalarda size bir şeyler söyleyebilir. Bu açıdan araştırma yönteminiz önemli olacaktır. Geri bildirimleri birçok araçla grafiklendirerek inceleyebilirsiniz.   

2. Grup üyelerinizin görüşlerini alın

Grup içindeki görüşler, grubun dışarıdan algılanmasına göre dinamikleri de içereceği için daha farklı bir değerlendirmeye ihtiyaç duyar. Burada ekip içindeki diyaloglar, insanların çalışmaya dair motivasyonları, memnun kaldıkları ve kalmadıkları noktalar da değerlendirmeye dahil edilmelidir. Sizin ve örgütünüzün görüşleri için ayrıca form oluşturabilir, birebir ya da anonim görüşmeler yapabilir ve bu sayede önemli veriler toplayabilirsiniz. Grup içindeki insanların grubu nasıl gördükleri ve neyi değiştirmek istedikleri planlarınızda etkili olacaktır.

3. Örgütünüzün güçlü yönlerini belirleyin

SWOT analizinin önemli verilerinin başında güçlü yönler gelir. Örgütünüzün ya da şirketinizin hangi konularda diğerlerine göre çok iyi olduğunu belirleyerek güçlü noktaları keşfedebilirsiniz. Üçüncü aşamayı gerçekleştirebilmek için bir ve ikinci maddelerdeki verileri kullanabilirsiniz. Özellikle burada önemli sorulardan biri “Dışarıdan nasıl görünüyoruz?” bir diğeri de “İçeriden nasıl görünüyoruz?” şeklindeki sorulardan. Size göre güçlü ama dışarıda güçlü olarak algılanmayan noktalar da olabilir. Bunları ayrıca not alarak iyi bir izlenim verebilmek ve var olan özelliği grup dışına da taşıyabilmek için adımlar atabilirsiniz. Güçlü yönler arasında şunları sayabilirsiniz:

• Son teknolojiyi örgüt içinde kullanmanız
• İlerleyişinizi adım adım kaydetmeniz
• Eğer bir şirketseniz satış yaptığınız müşterilerinizle veya örgütseniz takipçilerinizle yapıcı iletişim kurmanız
• Satış oranlarınızın rakiplerinize göre çok daha iyi olması

4. Zayıf yanları belirleyin

Zayıf yönleri belirleme sürecinde güçlü yönlerde olduğu gibi geri bildirimler doğrultusunda ilerlemek etkili olacaktır. Hem grubunuzun içinden hem de dışarıdan değerlendirildiğiniz noktalarda size gelen zayıf yönlerinize dair geri bildirimleri ele alabilirsiniz. Örneğin; bir ürün pazarlıyorsanız bu üründeki eksik noktalar, müşterilerinizle kurduğunuz iletişimdeki sorunlar, sosyal medyada kötü bir izlenim vermeniz, sektörünüzdeki rakiplerinize göre çok geri planda kalmanız, teknolojik gelişmeleri grubunuzda aktif olarak kullanmamanız, sosyal sorumluluk alanında görünür olmamanız gibi noktalar zayıf yönler arasında sayılabilir. Burada şirketinize ya da örgütünüze dair verileri de takip etmek gerekir. Tüm bunları değerlendirip zayıf yanlarınız hakkında bir liste oluşturabilirsiniz.

5. Fırsatları keşfedin

Güçlü yönler ile fırsatlar arasında bir ilişki vardır. Örneğin güçlü bir yönünüzü karşınıza çıkan bir fırsatla bir araya getirebilirsiniz. Bu açıdan fırsatlar kısmında; trendleri, sektörünüzdeki son teknolojik gelişmeleri, aktif olarak rol alabileceğiniz sosyal sorumluluk projelerini, bayram ya da özel bir günü şirketinizin ya da örgütünüzün gündemine taşıyabilirsiniz. Bunları değerlendirerek ne gibi şeyler yapabileceğiniz üzerine tartışmalar içinde olabilirsiniz. Bu sayede hâlihazırda ilerlediğiniz yola bir yol daha ekleyerek öne çıkma fırsatı yakalayabilirsiniz.

6. Tehditleri değerlendirin

Bir grup içinde bulunuyor ve bu grubu daha iyi bir noktaya taşımak istiyorsanız mikro ve makro alanlardaki tehditlerden haberdar olmanız gerekecektir. Dünyanın yaşadığı herhangi bir sorun sizi sektörünüzde olumsuz olarak etkileyebilir. Örneğin Covid19’un birçok sektöre etki etmesi gibi. Sağlık, teknoloji, ülkeler arasındaki çatışmalar, ekonomi ve daha birçok alanda tehditler vardır. Bu tehditlerin sektörel olarak nasıl bir etkisi olabileceğini ve size direkt en fazla ne gibi bir etki yapabileceğini grup içine taşıyarak değerlendirmeniz önemlidir. Bu sayede tehditlerin farkında olup önlem alabilir, direkt size karşı olan etki büyürse bu etkiyi azaltmak için bir plan hazırlamakta hızlı davranabilirsiniz. 

7. İç ve dış faktörleri ayrı değerlendirin

Bu noktaya kadar ilk olarak diğerlerinden daha sonra grubunuzdan geri bildirim aldınız. Ardından bu geri bildirimleri SWOT’un açılımına uygun olacak şekilde değerlendirdiniz. Bir önceki aşamada da tehditlerin farkında olarak örgütünüzü güvence altına almaya çalıştınız. Son olarak tüm bu süreçte dikkat etmeniz gereken bir noktayı fark edebilirsiniz. Güçlü ve zayıf yönler size aitken fırsatlar ve tehditler dış alanda gerçekleşir. Bunların ayrımına vararak bir değerlendirme süreci gerçekleştirmeniz önemli olacaktır. Örneğin gerçekten harika bir girişim fikriniz vardı ve bunu sektörünüze çok uygun bir şekilde ayarladınız. Tam o esnada doğal bir afet gerçekleşebilir ve tüm planlarınız askıya alınabilir. Bu gibi durumları fark ederek tüm süreci iyi bir plan yapamamakla ilişkilendirmemek önemli olacaktır. SWOT analizi tam olarak bunun ayrımını yapabilmek için önemlidir.

SWOT Analizi Örnekleri Nelerdir?

Birçok örgütte veya şirkette SWOT analizi farklı açılarla öne çıkabilir. Aşağıda yer alan SWOT analizi örnekleri, farklı sektörlerde SWOT analizinin nasıl gerçekleştiğini anlamak adına önemlidir. Siz de bu analizleri inceleyerek kendi sektörünüzü nasıl değerlendirmeniz gerektiğiyle ilgili fikir edinebilirsiniz:

• Uzaktan eğitim programları için SWOT analizi

Pandemiyle birlikte uzaktan eğitim herkes için tanıdık bir kavram olmaya başladı. Birçok kurum yüz yüze eğitim süreçlerini uzaktan eğitime çevirdi ya da hem yüz yüze hem de uzaktan şeklinde iki farklı sistemi uyguladı. Bir araştırmada uzaktan eğitim uygulayan kurumlarda görev yapmış olan öğretmenlerden elde edilen verilerle SWOT analizi yapılır. Bu incelemeye göre güçlü, zayıf, fırsat ve tehdit için şu sonuçlar elde edilir:

Güçlü yanlar

• Zaman ve mekânın eğitim almakta önemli bir belirleyici olmaması
• Uzaktan eğitim aracılığıyla her kesimden öğrenciye ulaşabilme fırsatının oluşması
• Eğitim programlarındaki çeşitliliğin artması
• Programlara katılımın sınırsız olması

Zayıf yanlar

• Uygulama gerektiren programların yalnızca teoride eğitim verebilmesi
• Öğrenci-öğretmen arasındaki etkileşimin azalması
• Öğrencinin devamlılığının denetlenmesinin zayıf olması
• Öğretmenlerin teknolojiye ayak uydurmakta zorluk çekmesine bağlı derslerin veriminin azalması

Fırsatlar

• Engelli bireyler için uzaktan eğitim süreci verimli olmaktadır, bu açıdan değerlendirilebileceği bildirilir
• Bilişim araçları eğitim alanında gelişmeye daha da açılır
• Hayat boyu eğitim anlayışı daha çok yaygınlaşma alanı bulur
• Eğitim kurumu marka değerini artırma fırsatı yakalar

Tehditler

• Ders içerikleri aynı kalarak güncellenmemesi
• İnternet hızından kaynaklanan problemler
• Öğrencilerin dersten aldıkları verimin düşüklüğü nedeniyle niteliksel olarak geri kalabilmeleri
• Dersin ne kadar anlaşılır olacağıyla ilgili değerlendirmeye dair sorunlar

Bu noktalar sonucunda çıkarılanlar; ders içeriğinin güncel tutulması, öğrencilerin derse katılımı için çalışmaların yapılması, geleneksel ölçme araçlarının uzaktan eğitimde direkt uygulanmaması, alt yapı sorunlarının çözülmesidir. Bu örnekte olduğu gibi SWOT analizi bu durumları keşfetmek için genel bir bakış açısı sunar.

• Türkiye’deki sağlık turizmine ilişkin SWOT analizi

SWOT analizi yalnızca eldeki verileri değerlendirerek yapılmaz. Konuyla ilgili literatür araştırması yapılarak da SWOT analizi yapılabilir. Bunun bir örneği Türkiye’deki sağlık turizmine dair yapılan SWOT analizi çalışmasıdır. Araştırma ilk olarak sağlık turizminin dünya açısından ne kadar önemli bir noktada durduğuna değinir. Ardından Türkiye için sağlık turizmi ele alınır ve üç başlık etrafında şekillendiği öne sürülür: Medikal turizm, termal turizm ve yaşlı & engelli turizmi. Bu üç başlık etrafında ülke içine sağlık hizmetlerinden yararlanmak için giren insan sayısı ise her geçen yıl artmaktadır. SWOT analizi çerçevesinde bu durum şu şekilde değerlendirilir:

Güçlü yanlar

• Türkiye sağlık turizmi açısından diğer ülkelere göre çok daha uygun fiyatta ve bu fiyata göre daha iyi kalitede hizmet verir. Bu yönüyle turistler tarafından tercih edilir.
• Termal kaynaklar açısından Avrupa’da birinci sırada yer almasıyla tercih edilir.
• Yüz ve organ nakilleri gibi önemli ameliyatlarda başarılı olması nedeniyle dünya çapında ünü vardır.
• Sağlık ve eğlence turizminin bu seyahat esnasında birleşmesiyle daha ilgi çekici bir noktaya taşınır.
• Farklı dillere hâkim olunmasıyla her ülkeden hastayla iyi bir iletişim sağlanır.

Zayıf yanlar

• Uluslararası hasta hakları konusunda personellerin yeterince bilgiye sahip olmaması
• Kamuya bağlı hastanelerde yabancı doktorların çalıştırılmaması
• Ara eleman sayısının (ebe, hemşire, hasta bakıcı) az olması
• Turistlere fiyatlandırma konusunda yanlış uygulamaların yapılması
• Sağlık turizminin yeterince iyi algılanamamasına bağlı olarak iş birliği geliştirmekte yetersiz kalınması
• Sağlık personellerinden nitelikli olanların beyin göçüyle gitmesi

Fırsatlar

• Sağlık olanaklarının gelişmesine bağlı olarak dünyadaki yaşlı nüfus sayısında bir artış beklenir. Buna bağlı olarak sağlık turizminin daha da önemli bir noktaya taşınacağı öngörülür.
• Dijital pazarlamayı etkili bir şekilde kullanarak sağlık turizmi açısından Türkiye’yi daha fazla ön plana çıkarmak mümkündür.
• Diğer ülkelerde sağlık hizmeti alabilmek çok daha güçtür ve maliyet olarak fazladır. Bu açıdan Türkiye tercih edilebilirliğini artırır.

Tehditler

• Türkiye’ye dair çizilen imaj sonucunda sağlık turizmi açısından tercih edilebilirliği azalabilir.
• Tam olarak insanların bilgi alabileceği ortak bir alan yoktur. Bu yönüyle kişiler tercih edeceklerinde kime danışacaklarını bilemezler.
• Ödeme açısından daha fazla ödeme yapan hastaların ön planda tutulması hastanelerde ve ülkeye olan bakışta kötü bir imaj yaratabilir.

Bu SWOT analizi örneğiyle Türkiye’nin sağlık turizmi açısından ne konumda olduğu, bu konumun ona sağladığı avantajlı noktaların neler olduğu ve ne yaparsa bu avantajlı noktaları daha iyi değerlendirebileceği üzerine gelişmeler kaydedilebilir. Yine analizin kapsamında yer alan fırsatlar kısmıyla sağlık alanı iyi bir şekilde değerlendirildiğinde gelinecek nokta için çalışılmaya değerdir.

SWOT Analizinin Avantajları Nelerdir?

SWOT analizi akla gelebilecek her alanda yapılabilir. Bu yönüyle oldukça kullanışlı bir yöntemdir. Avantajlarını keşfetmek için şu maddeler takip edilebilir:

• Yöntem olarak oldukça basit bir şekilde uygulanabilir. Bu açıdan yüksek maliyetli analizler yerine küçük çaplı işletmelerde yaygın olarak kullanılır.
• Genel bir bakış açısıyla örgüte ya da şirkete bakılabilmesi için bir gözlük şeklinde işlev görür.
• Belirli aralıklarla uygulandığında ilerleme katetip edilmediğine yönelik net veriler sunar.
• Mikro ve makro düzeyde uygulanabilir. Örgütün büyüklüğüne dair ön bir şart yoktur.
• İşletmenizin ya da örgütünüzün güncel kalmasını sağlar. Gelişmelere karşı daha dikkatli olursunuz.
• Size gelen eleştirileri etkili bir şekilde sınıflandırmanızı destekler.
• Geleceğe dair daha net planlar yapabilirsiniz. Bu planlarlar olası tehditlere karşı hazırlıklı olmanızda önemli bir etki oluşturur.
• Kendinizi veya örgütünüzü SWOT analizi ile değerlendirirken iyi noktaların ya da problemlerin tam olarak neyden kaynaklı olabileceğini fark edebilirsiniz.

SWOT Analizinin Dezavantajları Nelerdir?

Her ne kadar etkili ve kolay bir yöntem olarak öne çıkıyor olsa da bazı noktalarda SWOT analizi dezavantajlı konumda yer alabilir. Bu noktalar arasında özellikle tek başına kullanılıp yetersiz kalabildiği şu gibi maddeler öne çıkar:

• SWOT analizi ile gerçek etki konusunda net bir veri elde etmek zordur. Örneğin zayıf yanları sıraladığınızda hangisinin hedef için daha olumsuz bir noktada durduğunu keşfedemezsiniz.
• Tek boyutlu bir bakış açısı katar. Güçlü, zayıf, fırsat ve tehdit ayırt edilebilir ama bunlara bakarak net bir şey söylemek güçtür. Örneğin çok satış yapmak güçlü bir özelliktir, fakat bunun neyden kaynaklandığını SWOT analizi söylemez. Daha derin araştırmalara ihtiyaç vardır.
• Kişilerin geri bildirimlerini değerlendiren yine şirketteki veya örgütteki kişilerdir. Bu da sürecin öznel bir süreç olmasında olumsuz bir etki oluşturur. Değerlendirme süreci ön yargıya oldukça açık bir süreçtir.  
• Birçok fikir ortaya koyuyor olsa da SWOT analizi bir çözüm önerisi sunmaz.
• Bazı durumlar hem güçlü hem de zayıf yan olarak öne çıkabilir. Bu durumda nasıl bir yol izleneceği konusunda fikir vermez. Özellikle bu madde zayıflık ve güçlülük konusunda eşit durumdaysa durum daha da belirsiz bir şekle bürünecektir.